Traditionele geneeswijzen

Soms is het hier net Nederland. Er worden klinische presentaties gegeven met behulp van powerpoint. Er wordt vergaderd over de meest pietluttige onderwerpen en op de OPD wordt een patiënte boos als ze alleen maar paracetamol krijgt en geen antibiotica.

Soms is het ook net even anders… Het is niet altijd makkelijk om echt een goed beeld te krijgen van de lokale Tumbuka cultuur. Bijgeloof, traditonele medicijnen en tradities zijn een groot deel van het dagelijkse leven. (Om nog antwoord te geven op vragen eerder gesteld: Nee, ze kennen hier geen ongeluk op vrijdag de 13e. Ook worden er geen grappen gemaakt op 1 april. En wij dragen veel bedekkende kleding omdat iedereen dat hier doet. We willen er toch een beetje bij horen!)

De taalbarrière maakt het moeilijk sommige dingen goed te begrijpen, voorbeeld:

Ik: “Wat is het probleem?”
Vertaler aan de patient: "Vichi va suzya"
Patient: “Mijn kind is al dagen niet lekker en heeft gister uitslag gehad op de billen. Nu huilt ze veel dus ik denk dat ze misschien hoofdpijn heeft.” (of ze zegt iets anders, ik versta het in ieder geval niet.)
Vertaler: “hoofdpijn”
Ik: “Maar wat vertelde ze dan nog meer?”
Vertaler: “Yes doctor”

Toch krijg ik wat inkijk in de lokale gebruiken en tradities. Veel patiënten komen met “tatoeages,” dat zijn kleine littekentjes van krasjes die de traditionele geneesheer aanbrengt op de plek waar het probleem zit. Bij een longontsteking vind je deze op de borst. Bij een vergrote mild links boven op de buik.
Ook hebben bijna alle patiënten een grastouwtje om de buik of pols zitten. Hier zitten waarschijnlijk ook kruiden in. Op zich niet een heel groot probleem. Alleen wel als je net een keizersnede hebt gehad en dit vieze touw tegen de wond aan zit. De kans op infecties is al zo groot...

Op de kinderafdeling tref je ook traditionele geneeswijzen aan. Zo had een ondervoed kindje een harige zwelling op zijn been. Na vragen aan de moeder bleek het om een kruidenmengsel met ‘bushbaby’-haar te gaan (een bushbaby is een aap die lijkt op een eekhoorn). Ik heb het eraf gepulkt en de wond eronder zag er niet slecht uit: droog, met korst en niet ontstoken?!

Een groter probleem is de culturele angst voor operaties. Deze is buitenproportioneel groot. Natuurlijk wel gezond om terughoudend te zijn, maar tot op zekere hoogte. Mogelijk heeft dit te maken met dat je volgens het lokale geloof alleen een operatie nodig hebt als je door iemand anders behekst bent. Je kan er dus beter voor kiezen om de bezwering ongedaan te maken dan onder het mes te gaan. Een bevallende vrouw die hard bloedde (voorliggende placenta) riep liever dood te gaan dan geopereerd te worden. Ze is gelukkig op tijd overtuigd door de volhardende verloskundige.
De angst voor de OK kwam ook naar voren in een gesprekje met Hilda. Zij is het lokale personeelslid dat verantwoordelijk is voor de schoonmaak en assistentie op OK. Ik vroeg haar of ze het werk op de OK leuk vond. Ze antwoordde dat ze in het begin dacht dat Sister Mbaga een enorme hekel aan haar had, want waarom moest zij anders op de OK werken? Gelukkig lijkt ze het nu wel naar de zin te hebben.

Buiten de traditionele middelen wordt er ook een hoop boerenverstand gebruikt. Men is erg inventief. Zo zijn botbreuken vaak op fantastische wijze gespalkt. Met houtjes en doeken of met de binnenband van een fietswiel. Verontrustender is dat de meeste breuken worden opgelopen op het voetbalveld..

Geert probeert sinds deze week aanspraak te maken op een basispositie in het team van de Lumezi Medicals. Dat betekent dus elke dag voetballen van vier uur tot zonsondergang. Nadat ik klaar ben in het ziekenhuis kom ik thuis in een leeg huis. Gelukkig vind Sonny Crockett het geen probleem me te vergezellen naar het voetbalveld, mits hij af en toe een gedroogd visje krijgt.

Ik word al veel minder nagekeken en geroepen. Misschien een teken van integratie? Het plattelandsleven bevalt tot nu toe prima. Het maakt wat in je los… In Nederland was ik niet bepaald een keukenprinses. Maar hier.. het bakken van mijn nu al befaamde “fruit buns” kost helaas meer tijd dan het verorberen. En groene vingers heb ik toch ook nooit echt gehad, maar ik heb warempel in de tuin zitten wroeten en wat zaadjes gepland. Als er ooit iets uit groeit dan laat ik het weten!