Maken jullie wel eens wat mee?

Afgelopen weken stonden in het teken van het bezoek van ouders Van der Bruggen aan Zambia. We hadden besloten om Jan en Anne-Marie persoonlijk met een auto van het ziekenhuis op te gaan halen in Lusaka, zodat ze niet twaalf uur in een volgepakte bus naar Lumezi hoefden te hobbelen. Moeder Anne-Marie is immers nog maar een half jaar geleden geopereerd aan haar rug. Omdat we ons enigszins bezwaard voelden over de inzet van de auto en chauffeur Nirenda de Handyman, hebben we op weg naar Lusaka doorverwijspatiënten meegenomen en was het plan om uit Lusaka bouwmaterialen en medicijnen mee te nemen. Een Afrikaans transport dus: er is altijd ruimte voor een extra persoon / doos / kip enzovoorts. Ik heb hier al een aantal keer tevergeefs proberen uit te leggen dat we in Nederland elke dag met lege auto’s in honderden kilometers file staan…

Bestolen in Lusaka
Al een dag voordat de ouders in Lusaka landden, waren Nirenda en ik er al druk aan het winkelen: kriskras door Lusaka om prijzen van bouwmaterialen te vergelijken. De bouwwinkels en de apotheek liggen in het wat drukkere deel van Lusaka, rondom de ‘Soweto Market’. De reisgidsen adviseren om er weg te blijven, maar de gemiddelde Lonely Planet-lezer is dan ook niet op zoek naar de goedkoopste wc-potten van Zambia. Met de laadbak van de pickup volgeladen met verf, wc’s, stortbakken, tegels, medicijnen en andere ziekenhuisbenodigdheden wilde ik net tegen Nirenda zeggen dat ik het hier bijzonder veilig vond, toen een onverlaat de klep van de pickup opentrok en er met een doos vandoor ging. Althans, dat probeerde de bestuurder in de auto achter ons -we stonden in een opstopping- ons duidelijk te maken. Vijf minuten later, nog steeds in dezelfde opstopping, gebeurde het weer! Dit keer zag Nirenda het in zijn spiegel gebeuren, hij sprong de auto uit en hij gaf de tweede dief een oplawaai. Die was daar niet van gediend en zo ontstond op het drukste kruispunt van Lusaka een woordenwisseling, die op een gegeven moment uit de hand dreigde te lopen toen mij werd verzocht mijn zakmes paraat te houden. Dat leek me geen goed idee, wegwezen leek me beter! Uiteindelijk zijn we met verlies van enkele dozen met infuuszakken uit de strijd gekomen. Gera en Roel vinden het vast niet erg dat dit zakmes alleen voor huis- tuin- en keukendoeleinden wordt ingezet… Enkele weken na dit incidentje kregen we een mailtje van de ambassade om voor dit soort praktijken in Lusaka te waarschuwen. Iets te laat.

Wegtrekker in Chipata
De gestolen dozen infuuszakken zijn dezelfde avond vervangen door spullen uit de ziekenhuizen van Deventer en Apeldoorn (waarvoor hartelijk dank!), en de koffers van Jan en Anne-Marie (met naast hun eigen vakantiespullen ook snoep, dvd’s en lectuur en spullen voor het ziekenhuis!). De volgende dag begonnen we gevieren aan de marathonetappe naar Chipata, om daar in de supermarkt levensmiddelen voor in Lumezi te kopen. Halverwege het winkelen kreeg ik een ‘wegtrekker’, en ben ik tot grote schrik van ouders, omstanders en winkelpersoneel flauw gevallen. Dit is me tien minuten later verteld, want ik wist er niets meer van. We houden het op een voedsel- en slaapgebrek. Al met al waren we erg blij om in Lumezi aan te komen.

Brand in Lumezi
Het verblijf in Lumezi gaf de ouders een dikke week een goede inkijk in ons dagelijkse leven: wandelen met Sonny, inkopen doen op de markt, kletsen met de locals, uit eten bij de nonnen, een balletje trappen, een bezoek aan de mis, spelletjes doen en nshima koken op houtskool met Monde. Jan ‘this one is a doctor too’ heeft een dag met Laura de visite gedaan in het ziekenhuis. Net toen we weer helemaal tot rust waren gekomen, werd de directe omgeving van ons huis geteisterd door branden. De begroeiing is nu extreem droog omdat het in geen maanden geregend heeft. De buren willen met vuur de bosjes uitdunnen, tegen slangen. Hoewel wij dit streven van harte ondersteunen, waren we minder blij toen de wind het vuur aanwakkerde richting ons huis! Zo kon het gebeuren dat drie Van der Bruggens een middag bezig zijn geweest met brandjes blussen. Achteraf lach je erom!

Afsluiter van de ouderlijke vakantie werd gevormd door drie dagen in South Luangwa National Park. We hebben er al eerder over geschreven, maar dit is een van de weinige plekken waarover we niet raken uitgepraat. We sliepen er net als de vorige keren in ‘Flatdog Camp’ – een flatdog is de lokale benaming voor een krokodil. Vijf uur rijden in de jeep vanaf Lumezi, niet fijn voor de mensen achterin, maar dan heb je ook wat: een prachtige, serene plek met huisjes en tenten aan de rivier. De dieren lopen er dag en nacht gewoon doorheen! Voor olifanten, nijlpaarden en giraffen hoef je de tent niet uit. Sterker nog, je kunt soms je tent niet eens uit! De ouders hebben er een nacht doorgebracht in een tent. Daarnaast hebben we in het park vanuit de auto leeuwen en luipaarden gezien, en hebben we door het park gewandeld. Een mooie afsluiting.

Nog meer bezoek
De lokale bevolking had nog nooit zoveel mzungu’s tegelijk gezien toen op een ochtend meer dan 30 ‘world servants’ uit Zuidlaren het ziekenhuis in Lumezi bezochten. Deze mensen hebben in de buurt van Lundazi allerlei nuttige bouwwerkzaamheden verricht in hun zomervakantie (www.worldservantszuidlaren.nl). Het was een erg geslaagd bezoek, waarbij na afloop ook nog eens een royale donatie is gedaan aan ons ziekenhuisje. Super!

Bierproeverij
Lumezi ligt bezaaid met pakken drank. Veel mannen lijken meer dan stevig in te nemen, grotendeels uit verveling zo vermoeden we. We kunnen ons er ook wel wat bij voorstellen… Wij drinken alleen als we bezoek uit Nederland hebben, maar voor de trouwe lezer maken we natuurlijk graag een uitzondering. De alcoholische producten in Lumezi zijn grofweg in te delen in drie categorieën:

1. Spirit: binnenlands gedestilleerd, percentage is 45%. dit goedje is gebaseerd op vergist suikerriet en zit in een stuk plastic, of in een nagevuld flesje. Meest bekende merken: ‘Officer’ en ‘Black Punch’. De straat ligt er mee bezaaid. 6.000 kwacha voor 200 ml (ongeveer € 1,20). Doet denken aan graanjenever met een iets zoetere afdronk. Ideaal cocktailmateriaal: een onverwachte 8!

2. Shake-Shake: troebel, wit bier op basis van gegist maïs en gierst, alcoholpercentage van circa 6%. Door nagisting kan het ook een procentje meer zijn waarschuwt het pak. Meest bekende merk is ‘Shake-Shake’. De kartonnen verpakking lijkt verdacht veel op een literpak melk, maar daar trapt geen enkele huisvrouw in Lumezi meer in. Voor de prijs hoef je het niet te laten: 2.500 kwacha voor een liter (50 eurocent), voor de smaak wel. Voor het schudden doet de smaak met wat goede wil denken aan een zurig witbiertje zonder koolzuur. Na het schudden komt de maïspap boven drijven. Een soort bierpap, vies! Zambianen waarschuwen dat dit een echte calorieënbom is, eten en drinken tegelijk. Een vette 5.

3. Pils: dit is vergelijkbaar met Westers bier en zit in een glazen fles. Dit is met 7.000 kwacha voor 0,4 liter stevig aan de prijs en daarmee een statussymbool. Zambiaanse producten zijn Mosi en Castle. Castle is van oorsprong Zuid-Afrikaans en heeft een stevige, bittere smaak. Mits goed gekoeld erg lekker! Een 7. Mosi is wat lichter en frisser en meer geschikt voor dit klimaat, zeker als er wat volume wordt weggezet en de koelkast niet helemaal betrouwbaar is. De volledige naam is Mosi-oa-Tunya. Dit betekent De Rook die Dondert, de lokale naam voor de Victoria Falls. Een mooie naam, daar zou een Nederlandse brouwerij een leuke marketingactie mee kunnen bedenken. Cijfer: 8.